“Jan en ik zijn opgegroeid in Heerlen in een gezin met twee zussen en één andere broer. We zijn vlak na elkaar geboren. Daardoor hadden we een heel hechte band. Toen we gingen studeren en werken, raakten we verspreid over Nederland. Het was de tijd van de mijnsluitingen, dus Heerlen was geen aantrekkelijke regio om te blijven. Ik ben nu de enige van ons gezin die nog in Limburg woont, in Roermond.”
Ruig leven
“Jan ging de kunstzinnige richting uit. Hij is opgeleid als dramadocent. Omdat daar moeilijk werk in was te vinden, vertrok hij naar Ierland. Daar heeft hij ruim 25 jaar gewoond en gewerkt als straatartiest. Ook kreeg hij een vrouw en zoon. Hij genoot bekendheid als Jan the Man en werd bijvoorbeeld door bedrijven ingehuurd voor optredens. Drank en drugs, vooral wiet, speelden ook een vrij grote rol in Jan zijn leven.
Toen de Ierse economie vanaf 2009 bergafwaarts ging, ging het met Jan ook steeds slechter. Op een gegeven moment is hij berooid en inmiddels gescheiden teruggekeerd naar Nederland. Als familie hadden we jarenlang weinig tot geen contact met Jan, dus we wisten dit aanvankelijk niet. Hoewel hij in het begin op straat leefde, bouwde hij toch weer een nieuw leven op als freelance docent en ging in een appartement in Maarn wonen. Luxe was niet belangrijk voor Jan. Hij leefde van het geld dat hij had.”
Ziekte
“Op een gegeven moment kreeg Jan de longziekte COPD. In de coronaperiode was hij heel bang om dodelijk ziek te worden. In die tijd kreeg ik weer contact met hem. De vertrouwde band die we als kleine kinderen hadden, kwam terug.
Toen ik in oktober 2022 bij Jan was om samen te gaan uit eten, schrok ik vreselijk. Hij viel telkens weg. De volgende ochtend heb ik geregeld dat hij werd opgenomen in het ziekenhuis. De longarts zei: “Dit is een aflopende zaak.” Zijn longen waren helemaal aangetast.
Na een paar weken ziekenhuis is Jan naar een hospice gegaan. In die periode hebben we als familie bij Jan gewaakt. Ook veel jonge mensen uit de antroposofische gemeenschap in Maarn en omgeving kwamen Jan bezoeken om afscheid te nemen. Het was mooi om te zien dat hij zoveel voor hen had betekend.
Jan was een slimme man en voelde in gesprekken alles perfect aan. We hadden het die laatste weken veel over vroeger en over het leven. Het was echt een diep contact, alsof we de cirkel rond konden maken. Alles wat ertussen gebeurd was, maakte niet meer uit.”
Verdwijnen in het bos
“In één van de nachten dat ik bij Jan waakte, spraken we over de dood. Hij vertelde toen dat hij het bos zou willen inlopen om daar dood te gaan en te worden opgenomen door de natuur. Toen dacht ik meteen aan Bergerbos, omdat ik daar vaker langs was gekomen. Ik vertelde Jan erover en hij vond het direct mooi. Jan was een echt natuurmens. In Ierland leefde hij bijvoorbeeld een tijd midden in de natuur op een boerderijtje, met een houtkachel als enige verwarming. Ik heb diezelfde nacht nog op internet gezocht naar de mogelijkheden en die met Jan en zijn zoon besproken.
Na een paar dagen hospice is Jan overleden in het bijzijn van zijn zoon. De afscheidsdienst was in een kerk in Driebergen. Zijn lichaam was gewikkeld in een lijkwade van doeken van zijn ex-vrouw en de houten baar waarop hij lag, was gemaakt door mijn broer. De dag na de afscheidsdienst is het lichaam van Jan door zijn zoon naar Bergerbos gereden. Daar namen we in kleine kring afscheid bij zijn graf.
Ik vind het heel mooi dat Jan is begraven in een bos, zoals hij zelf wilde. Bij het graf zie je nog een beetje glooiing van waar hij begraven is, maar verder is het opgenomen door de natuur. Die anonimiteit past bij Jan. Ik vind het wel mooi dat zijn naam nog te vinden is op de zwarte stenen bij de ingang, naast die ronde steen met dat mooie gedicht erop.
Ik fiets en wandel graag, dus regelmatig fiets ik naar Bergerbos en dan loop ik een rondje door het bos. Meestal loop ik langs Jan zijn graf, maar het gaat mij veel meer om aanwezig zijn in het bos dan specifiek om die plek. Tijdens zo’n boswandeling voelt Jan altijd dichtbij.”
Februari 2024